VIII.19-21

Body

Part Two: On Cataline's Character
(C) Whats left for you: The Cheerful Home-Going

VIII. 19.
Haec si tecum, ut dixi, patria loquatur,
nonne impetrare debeat,

etiam si vim adhibere non possit?

 

Quid, quod tu te ipse

 

in custodiam dedisti?

quod vitandae suspicionis causa,

ad M'. Lepidum te habitare velle dixisti?

a quo non receptus

etiam ad me venire ausus es,
atque ut domi meae te adservarem rogasti.

Cum a me quoque id responsum tulisses,

me nullo modo posse isdem parietibus tuto esse tecum,
qui magno in periculo essem
quod isdem moenibus contineremur,
ad Q. Metellum praetorem venisti:

a quo repudiatus

ad sodalem tuum, virum optimum, M. Metellum demigrasti;

quem tu videlicet
et ad custodiendum diligentissimum
et ad suspicandum sagacissimum
et ad vindicandum fortissimum fore putasti.

 

Sed quam longe videtur a carcere atque a vinculis abesse debere,

 

qui se ipse iam dignum custodia iudicarit?

 

20.
Quae cum ita sint, Catilina,
dubitas

 

si emori aequo animo non potes,
abire in aliquas terras,
et vitam istam,
multis suppliciis iustis debitisque ereptam,
fugae solitudinique mandare?

 

Refer, inquis, ad senatum:
id enim postulas,
et, si hic ordo placere sibi decreverit

 

te ire in exilium,

optemperaturum te esse dicis.
Non referam,

id quod abhorret a meis moribus;

et tamen faciam ut intellegas

quid hi de te sentiant.

 

Egredere ex urbe, Catilina;
libera rem publicam metu;
in exilium, si hanc vocem expectas, proficiscere.

Quid est, Catilina?
ecquid attendis?
Ecquid animadvertis horum silentium?

Patiuntur, tacent.

Quid exspectas auctoritatem loquentium,

 

quorum voluntatem tacitorum perspicis?

 

21.
At si hoc idem huic adulescenti optimo P. Sestio,
si fortissimo viro M. Marcello dixissem,
iam mihi consuli,

 

hoc ipso in templo,

senatus iure optimo vim et manus intulisset.

De te autem, Catilina,
cum quiescunt, probant:
cum patiuntur, decernunt:
cum tacent, clamant.
Neque hi solum,

--quorum tibi auctoritas est videlicet cara,
vita vilissima,

-- sed etiam illi equites Romani,

honestissimi atque optimi viri,

ceterique fortissimi cives,

qui circumstant senatum,
quorum tu
et frequentiam videre
et studia perspicere
et voces paulo ante exaudire potuisti.

 

Quorum ego vix abs te iam diu manus ac tela contineo,
eosdem facile adducam,

 

ut te
haec, quae vastare iam pridem studes, relinquentem
usque ad portas prosequantur.